Termoplastik polyester elastomeri (TPE E)
Yer yer termoplastik kauçuk olarak da anılan TPE-E, termoplastik ve elastomerik özelliklere sahip malzemelerden oluşan bir kopolimer sınıfı yahut fiziksel bir polimer karışımıdır (genelde bir plastik ve bir kauçuk). Elastomerler thermosetlerdir. Bunun aksine, termoplastikler üretimde (örneğin enjeksiyonlu kalıplama) nispeten kolayca kullanılabilir. Termoplastik elastomerler, kauçuk ve plastik malzemelerin gösterdiği tipik avantajları sergileyebilir. Ternıset elastomerler ve termoplastik elastomerler arasındaki ana fark, yapılarındaki çapraz bağlanmanın türüdür. Esasen çapraz bağlanma, yüksek elastik özellikler sağlayan önemli bir yapısal faktördür. Termoset polimerlerdeki çapraz bağ, sertleştirme işlemi esnasında yaratılan kovalent bir bağdır. Öte yandan termoplastik elastomer polimerlerindeki çapraz bağ, daha zayıf bir dipol yahut hidrojen bağdır, veya maddenin fazlarından birinde gerçekleşir.
- Geçmiş
- Özellikler
- Uygulamalar
- Süreçler
- Geri Dönüşüm
- SSS
Geçmiş
1950: Blok kopolyester elastomerler hakkında yapılan araştırmanın başlangıcı
1960'lı yıllar: Araştırmalarda stiren blok kopolimerlerini ortaya çıkaran ilerlemeler
1970:PBT/PTMO bazlı kopolyesterlerin ticari amaçlı üretimi
Özellikler
TPE eğilen, ezilen, nefes alan, sızdırmayan, zıplayan bir plastiktir. Çok geniş bir sıcaklık aralığında kullanılabilen bir polimerdir. -70°C'a varan düşük bir cam geçiş sıcaklığı ve 200°C'ı aşan yüksek bir erime sıcaklığına sahiptir. Bu nedenle malzemeler düşük sıcaklıkta çok iyi sünüp yeterli sertliği korurlar ve yüksek sıcaklıklarda yırtılmalara karşı dayanıklıdırlar. Bunun yanında TPE-E, özellikle gres ve yağlar gibi apolar kimyasallara karşı çok iyi termo oksidatif kararlılık ve iyi kimyasal direnç gösterirler. Kopolieteresterlerin bir diğer güçlü özelliğiyse sahip olduğu mükemmel yorulma direncidir.
TPE-E, enjeksiyonlu kalıplama, ekstrüzyon veya üflemeli kalıplama gibi farklı işlemlerde diğer TPE türlerine kıyasla çok iyi işlenebilirlik gösterir. Suya direnci ve çok yüksek su buhar geçirgenliği, TPE-E filmlerinin sahip olduğu eşsiz bir özelliktir.
Uygulamalar
TPE-E'ler, otomotiv sektöründe ve ev aletleri sektöründe geniş bir kullanım alanına sahiptir.
TPE'ler, sertliğin ve aşınmaya karşı direncin öncelikli olduğu motorlu kızak yollarında kullanılır.
Naylon blok kopolimerlerin hastalar için optimum yumuşaklık sağladığı kateterlerde de yaygın şekilde kullanılırlar.
TPE, elektrik kablo kılıfı/iç yalıtım malzemesi olarak da kullanılmaya başlamıştır. TPE, bazı kulaklık kablolarında da kullanılır.
Aynı zamanda spor ekipmanlarında da karşımıza çıkmaktadır.
Süreçler
Kopolieteresterler (TPE-E), yarı kristalin termoplastik elastomerler olup, bir kısa zincir ve bir uzun zincirli diyole sahip olan DMT'nin polikondansasyonuyla elde edilir. Genelde BDO (bütandiyol) ve PTMO (politetrametilenoksit), diyol olarak kullanılır. Yine de, ticari olarak mevcut başka diyol türleri de vardır. Polikondansasyon neticesinde çok bloklu bir polimer oluşur. Kimyasal yapıları şöyledir:
Geri Dönüşüm
Termoplastik elastomerler, sıradan kauçuk bileşenlerin aksine geri dönüştürülebilir. Biçimleme sırasında oluşan atıklar aşağıda gösterildiği şekilde tamamen tekrar kullanılabilir:
