Polietilen
PE ya da Polietilen, son derece dayanıklı olan kimyasallara karşı dirençli bir plastiktir. Polietilen plastik, düşük yoğunluklu veya yüksek yoğunluklu olabilir.
- Geçmiş
- Özellikler
- Uygulamalar
- Süreçler
- Geri Dönüşüm
- SSS
Geçmiş
Polietilen, tüm dünyada yıllık toplam 90 milyon metrik ton üzerinde bir üretim payına sahip olan en yaygın polimerdir. 1933 yılında kazara keşfedildikten sonra modern yaşantının vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Ticarileştirilen ilk ürün, serbest radikallerle polimerleştirilen düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) olmuştur. Bundan kısa bir süre sonra kromlu katalizör ve Ziegler Natta katalizörünü temel alan yeni polimerleştirme kimyaları ürünün kullanım alanını genişletmiştir. LDPE, yeni katalizör ve uygulama teknolojilerini temel alan iyileştirilmiş polimer performansı sayesinde çok geniş bir kullanım çeşitliliğine sahip olmuştur. Enerji iletimi, gıda ambalajları, tüketim malları, elektronik, ev eşyaları, endüstriyel depolama ve ulaşım endüstrilerinin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Teknolojideki gelişmeler ışığında polietilenin işlevselliği daha iyi duruma gelmeye devam etmiş ve polietilen, doğal kaynaklar olan petrol ve doğal gazın en etkili şekilde kullanıldığı alan olmuştur.
Özellikler
Polietilen kalıplanabilir, ekstrüde edilebilir ve çeşitli şekillerdeki kalıplara dökülebilir. Ucuz olmasından dolayı genellikle yapı sektöründe kullanılır, kolayca şekil verilebilir ve kalıplanabilir. Bu nedenle yağmur oluğu gibi yerlerde kullanılmaya uygundur.
Polietilen, suyu çok az emen sert, sağlam, dayanıklı ve boyut kararlılığı olan bir malzemedir. İyi bir gaz engelleyicidir ve asit, gres ve petrol gibi kimyasallara karşı iyi direnç gösterir. Çok şeffaf ve renksiz olabilir, ancak daha kalın olan kısımları genellikle opak ve beyazımsıdır. Polietilenin çok iyi kendi kendini söndürebilme ve mor ötesi ışığa direnç özellikleri vardır.
Uygulamalar
Polietilen, özellikle kap, mutfak eşyaları ve tübajlarda ya da ambalaj filmlerinde ve plakalarında kullanılan polimerleştirilmiş bir etilen reçinesidir. Aynı zamanda plastik şişelerde de kullanılan bir bileşendir.
Süreçler
Polietilen, doğal gazın (metan, etan ve propan karışımı) yapısı değiştirilerek veya ham petrolün katalitik ayırmayla benzine dönüştürülmesi sonucu elde edilir. Yüksek saflığa sahip olan polietilen, direkt rafineriden alınarak borular aracılığıyla ayrı bir polimerleştirme tesisine aktarılır. Burada doğru sıcaklık, basınç ve katalizör koşulları altında, etilen monomerinin çit bağı açılır ve monomerler birleşerek uzun zincirler oluşturur.
Günümüzde polietilen üretim işlemleri genellikle "yüksek basınçlı" ve "düşük basınçlı" operasyonlar olmak üzere kategorilere ayrılır. "Yüksek basınçlı" operasyon kategorisiyle genelde sıradan düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) elde ediliyorken "düşük basınçlı" operasyon kategorisiyle yüksek yoğunluklu (HDPE) ve doğrusal düşük yoğunluklu (LLDPE) polietilen elde edilir. Bu polietilen işlemleri ve türleri arasındaki fark aşağıda verilmiştir.
Geri Dönüşüm
Geri dönüştürülmüş polietilen, bertaraf edilen plastiğin alınması ve yeniden öğütülerek kullanılabilir reçine üretilmesi sonucunda elde edilir. Daha sonra işlenmemiş polietilen ile harmanlanabilir, ekstrüde edilerek film elde edilebilir ve dönüştürülerek torba ve tübaj üretiminde kullanılabilir. Geri dönüştürülmüş polietilen, işlenmemiş polietilen kadar berrak değildir.
İki tür geri dönüştürülmüş polietilen vardır:
- Kullanım sonrası geri dönüştürülmüş polietilen (PCR PE), tüketici atık yığınlarından (ticari ve ev tipi geri dönüşüm programlarında toplanan şişeler, kapaklar ve geri dönüştürülmüş naylon poşetler) üretilir. PCR PE, kullanılan polietilen malzemelerin çeşitliliği nedeniyle çeşitli yoğunluklara sahip olabilir. Bu tutarsızlıklara bağlı olarak, PCR PE'nin film elde edilirken işlenmemiş polietilen ile harmanlanması gerekir. Geri dönüştürülmüş malzemeler impüriteler (kir, selülöz ve inorganik maddeler) ile kirlenmiştir, bu nedenle kullanılacak işlenmemiş PE miktarı PCR PE'nin kalitesini belirleyecektir.
- Üretim sonrası geri dönüştürülmüş polietilen (PIR PE ya da Kullanım Öncesi Polietilen) filmin ekstrüde edilmesi veya poşet ve tübaja dönüştürülmesi sonucu elde edilen polietilen film artığıdır. Reçine üreticileri, PCR PE üretirken karşılaşılan bazı zorluklarla PIR PE üretirken karşılaşmaz, çünkü impüritelere (toz) pek rastlanmaz ve yoğunluk değişken değildir. Dolayısıyla, PIR PE'nin %100 geri dönüştürülmüş içerikten elde edilmesi mümkündür.
