Deniz Atıkları
Okyanuslarda Çöplere ve Artıklara Yer Yoktur
Denizlerdeki çöpler insanların sahil kıyılarına veya doğrudan denize attığı atıklardır. Daha spesifik olmak gerekirse; “deniz çöpü”, nehir, lağım, fırtına, dalga veya rüzgarlar nedeniyle veya doğrudan denize ya da kıyıya ulaşan (büyüklüğüne bakılmaksızın) insan kökenli, imal edilmiş veya işlenmiş her türlü katı materyaller olarak tanımlanır.
Deniz Çöpünün Türleri
Deniz çöpleri birçok türe ayrılabilir. Birleşmiş Milletler Çevre Programı’na (UNEP) göre Camlar, metaller ve denizcilik malzemeleri gibi denize atılan çöplerin yaklaşık yüzde 70’i okyanusun dibine çöker.
Deniz çöpleri arasında batmayıp su yüzeyinde asılı kalarak dışarıdan görülebilen çoğu plastik malzeme de yer alır. Deniz çöplerinin büyük bir kısmı deniz ortamında uzunca bir süre bozunmadan kalabilir.
Deniz Çöpünün Etkileri
Deniz çöpü sadece kötü bir görünüm yaratmakla kalmıyor aynı zamanda okyanus ekosistemlerine, vahşi doğaya ve insanlara da zarar verebiliyor. Mercan kayalıklarına ve derinlerde yaşayan canlılara zarar verebiliyor ve okyanus canlılarının vücuduna dolanarak boğulmalarına yol açabiliyor. Bazı deniz hayvanları bu çöpleri besin zannederek yemek istediğinde nefessiz kalabiliyor veya açlıktan ölebiliyor. Şırıngalar gibi tıbbi atıklar, keskin objeler ve büyük çöp parçaları doğrudan insanlara yönelik bir tehlike oluşturabiliyor. Deniz çöpü son derece ciddi ekonomik sonuçlar da doğurabiliyor.
Amaç: Okyanuslardaki plastikleri azaltmak
Plastiklerin modern yaşamın olmazsa olmazı haline geldiğinin farkındayız. Plastikler diğer malzemelerin başaramadığı bir şekilde insanların yaşam kalitesini arttırabiliyor. Plastikler besinlerin tazeliğini uzun süre koruyabilmesine yardımcı olabiliyor. Ancak plastikler sayesinde tıbbi malzemeleri koruyabiliyor ve steril bir şekilde başka bir konuma taşıyabiliyoruz. Kaynak ihtiyacımızı karşılamamıza ve ortaya çıkan atıklar ve zararlı gazlarla beraber enerji tüketimimizi de azaltmamıza yardımcı olabiliyorlar. Faydalarını saymakla bitiremeyiz.
Plastiklerin sunduğu tüm imkanlardan onları doğru şekilde bertaraf ederek yahut kullandıktan sonra geri dönüşüme göndererek sorumluluk içerisinde faydalanabiliriz. (Aynı şey tabii ki denizlere atılan diğer çöp türleri için de geçerlidir.)
Yakın tarihte yapılan bir araştırmanın sonuçları her yıl okyanuslara 4,8 milyon tondan fazla çöp atıldığını ve bu miktarın 12,7 milyon tona ulaşabileceğini gösteriyor. Okyanuslara atılan plastik miktarının 2025 yılı itibariyle hızla biriken plastik atıklarla beraber 250 milyon tona ulaşabileceğinden endişe ediliyor.
Denizlerdeki plastiklerden denizlere kıyısı olan 192 ülkenin de sorumlu olduğu düşünülüyor, ancak iyi yönetilemediği için okyanuslara ulaşan atık miktarının %83’ünden 20 ülke sorumlu tutuluyor.
Tabii ki deniz çöplerinin önüne geçmek ve okyanuslarımızı koruyabilmek için yapmamız gereken ilk şey kirlenmenin köküne inmektir.
