Termosetler
Termoset plastikler, işlendiğinde üç boyutlu bir ağ oluşturan kimyasal bir değişim geçiren sentetik malzemelerdir. Isıtılan ve şekil verilen bu moleküller yeniden işlenemez ve şekillendirilemez.
- Geçmiş
- Özellikler
- Uygulamalar
- Süreçler
- Geri Dönüşüm
- SSS
Geçmiş
Ticari amaçlı ilk termoset plastik Dr. Leo Baekeland tarafında 1909 yılında geliştirilmiştir.
Bakalit adı verilen fenolik bir ticaret malzemesidir. Şeklini ısı ve basınç altında dahi değiştirmeyen bu termoset malzeme, yeni bir takım faydalar sunmuştur.
Mutfak eşyalarının ve ütülerin tutma yerlerinde yalıtım malzemesi olarak yaygın şekilde kullanılan bakalit daha sonra telefon kulaklıkları, elektrik muhafazaları ve bağlantı blokları gibi uygulama alanlarında yer almıştır. Aynı zamanda İkinci Dünya Savaşı'nda kullanılan çoğu silahın da temel maddesi olmuştur.
O zamanlardan beri farklı termoplastik türleri geliştirilmiştir (bakınız: plastik türleri).
Özellikler
Termoset plastikler ısıtıldığında dayanıklılık ve şekillerini kaybetmez. Termoset plastikler bu sayede kalıcı bileşenlerin ve büyük, katı şekillerin üretiminde kullanılmaya son derece elverişlidir. Ayrıca bu bileşenler son derece iyi dayanım özelliklerine sahiptir ve sıcaklık artışı karşısında dayanıklılığından bir şey kaybetmez.
Termoset plastik türlerinin her biri benzersiz özelliklere sahiptir. Örneğin epoksiler esnektir ve kimyasallara karşı olağanüstü direnç göstermenin yanında nispeten kolay şekil alır. Kalıplanması kolay olan fenolikler kırılgan, güçlü ve serttir. Termoset plastikler, sahip olduğu birçok özellik sayesinde araç gövdelerindeki elektrik yalıtım malzemeleri gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
Uygulamalar
Termosetler şu alanlarda kullanılır:
- elektronik çipler
- liflerle güçlendirilmiş kompozitler
- polimerik kaplamalar
- gözlük mercekleri
- diş dolguları
Süreçler
Termoset plastik ürünler tipik olarak sıvı yahut tozun bir kalıp içerisinde ısıtılarak sertleşmesiyle üretilir. Bu ürünler soğumadan önce dahi kalıptan çıkarılabilir. Termoset plastik ürünlerin üretiminde kullanılan reaksiyon her zaman ısıtma sonucu oluşmaz, bazen de özel malzemeler arasında gerçekleşen kimyasal etkileşimden doğar. Tipik termoset plastik türleri epoksiler, polyesterler, silikonlar ve fenoliklerdir. Sertleştirilmiş kauçuk da mükemmel bir termoset plastik örneğidir.
Geri Dönüşüm
Termosetler geri dönüştürülebilir özelliktedir.
Enerji geri kazanımı, hammadde geri dönüşümü, ufalama ve yeniden kulanım da mümkün olan seçeneklerdendir.
