Plastikler: 2014 Dünya Futbol Kupası Kazananı
Şampiyonanın gizli galibi, plastik; çünkü müsabakalarda kullanılan toplar, hakem düdükleri, kale ağları, köşe gönderleri, kırmızı ve sarı kartlar, tekmelikler, krampon ve formaların tamamı plastik malzemelerden yapılmaktadır.
Müthiş "brazuca" top...
2014 Dünya Kupası resmi futbol topu, sahada daha iyi kavrama, dokunuş, denge özellikleri ve aerodinamik özellikler sağlayan farklı bir yüzey yapısının yanı sıra birbirine termal olarak bağlı bulunan altı adet pervane şekilli poliüretan panelden oluşan benzersiz bir simetriye sahiptir. Topun ağırlığı 437 gram olup çevresi 69 cm'dir. Sahip olduğu %0.2 su emme oranıyla yağmur altında dahi şekil, ebat ve ağırlığını koruyabilir. Brazuca top, bir çamaşır makinesinin yüksek hızlı sıkma devirlerine ve 160 km/s'e varan şiddette vuruş yapan robotlara dayanmış, su geçirmezliğini ve dayanıklılığını ispatlamıştır. Brezilya'ya özgü yaşam tarzı anlamına gelen "brazuca" 2012 yılı Eylül ayında 1 milyondan fazla futbol taraftarının tercihi olmuştur.
© Bayer MaterialScience
Photo: © Adidas
Formaların arkasındaki bilim...
2014 Dünya Kupası'nda yer alan başlıca forma sponsorlarından üçü, takımların büyük çoğuna forma üretti. Sponsorlardan birinin ürettiği formalarda,daha iyi havalandırma sağlamak için çok iyi nefes alan bir kumaş kullanıldı. Terleme ve ıslanmayı kontrol altında almasının yanında tiftiklenmeye (elyafların toplanması ve kopması) karşı da dirençli olan bu formalar antimikrobiyal özelliktedir. Marka sahibi, ürettiği formaların 2012 Avrupa Kupası'nda kullanılanlardan yaklaşık yüzde 40 daha hafif olduğunu ifade ediyor; zira eski forma 166 gramken yeni formanın ağırlığı 100 gram. Bu değişiklik kulağa önemsiz gelse de, 90 dakika boyunca sınırlarını zorlayan futbolcular için büyük fark yaratabilir. Bir diğer sponsor da pamuk ve geri dönüştürülmüş polimer kombinasyonunun kullanıldığı formalar üretti. Şortlar yüzde 100, formalar yüzde 96 ve çoraplar yüzde 78 oranında geri dönüştürülmüş polimerden elde edildi. Polimerler geri dönüştürülmüş plastik şişelerden üretildi ve bir takım forma için ortalama 18 şişe kullanıldı. Yeni nesil formalarda giyim rahatlığı ve çevreye düşük etki bir arada!...
Photo: © NikeÇorap gibi saran krampon
Brezilya Dünya kupası, büyük markaların ürettiği yeni kramponlara sahne oldmuştur. Çığır açan kramponlar dünyanın futbol yıldızlarına eşsiz rahatlık sağlamanın yanında, ıslak ya da kuru her koşulda topu daha iyi hissetme ve kontrol imkanı sunmuştur. Bu kramponların yapımında kullanılan yüksek teknoloji ürünü malzemeler koruma, denge ve güç sağlamış, hatta durma ve hızlanma kabiliyetini arttırmıştır. Günümüzde en son teknolojiye sahip kramponların %70'inden fazlası plastiktir. Yalnızca 200 gram ağırlığa sahip olan bu kramponlar yırtılmaya, parçalanmaya ve suya karşı dayanıklı olmasına rağmen nefes alma özelliğine sahiptir. Aynı zamanda özel plastik malzemelerden üretilen çiviler sayesinde ağırlık azaltılarak zemin koşullarına uyum elde edilir ve krampon her türlü hava koşulunda biçimini korur. En son trend ise tıpkı ikinci bir cilt gibi oyuncuların ayağına adapte olarak çıplak ayakla oynuyormuş hissi veren örgü kramponlardır. Bu amaçla, çorap gibi hissettiren saya ile yüksek performanslı plastik malzemelerden yapılmış ince, hafif taban birbirine bağlanır. Burun ve topuk kısmında bulunan yüksek kaliteli elastomerler darbeleri giderir. Daha hafif ve esnek olan bu yeni nesil kramponlar daha iyi top kontrolü ve daha yüksek giyim rahatlığı sağlarken sıradan bir kramponun sunduğu koruma ve dengeden de taviz vermez. Sayası topuktan tırnağa kadar tek parça halinde üretildiğinden, dikişlerin verebileceği rahatsızlıktan uzaktır.
Photo: © AdidasBrezilya'nın en modern on iki stadı
Yıllar süren uğraşların ardından 2014 Brezilya Dünya Kupası için on iki adet modern stadyum hazırlanmıştır. Ekolojik ve sürdürülebilir özelliklere sahip yedi adet yeni stadyum inşa edilerek bu muazzam futbol etkinliğinin başarılı geçmesi sağlanmıştır. Final müsabakasına ev sahipliği yapmaya hazır bulunan Estadio do Marcana gibi eski stadyumlar kapsamlı şekilde yenilenmiştir.
Uluslararası Futbol Federasyonu, Dünya Kupası turnuvalarının organizasyonuna dair katı kurallar koymuştur. Açılış ve eleme maçlarına ayakta seyirci alınmaması, yağmura karşı tam koruma sağlanması gibi konulara dair şartlar içeren bir kitapçık hazırlanmıştır. Güneşin saate veya mevsime bağlı konumundan bağımsız olarak, müsabakanın en iyi şekilde izlenmesi ve doğal çimlerin aydınlatılması gibi diğer işlevsel gereksinimler stadyum mimarisini geliştirmiş ve geliştirmeye de devam etmektedir.
Bu noktada (genelde plastik kaplı membrandan yapılan) yüksek performanslı hafif plastik çatılar düşük maliyetli çözümlere ve tasarım özgürlüğüne olanak sağlamaktadır. Şeffaf çatılar sahanın doğal şekilde aydınlanmasını sağlar. Sahip olduğu morötesi absorpsiyon katmanı kavurucu güneşten korur. Çatıların bazıları, stadyumdaki tuvaletlerde yahut çimlerin sulanmasında kullanılmak üzere yağmur suyunun toplanmasını dahi mümkün kılar. Stadyumların bazılarında çatıya yerleştirilen fotovoltaik paneller güneş ışığını elektrik enerjisine dönüştürerek stadyumun elektrik ihtiyacının yaklaşık yarısını karşılar. İşte bu noktada da plastik olmazsa olmazdır. Modern stadyumların artık plastik olmadan inşa edilemeyeceği ortadadır. 21. yüzyılın maddesi, stadyumların ülkelerin modern simgeleri haline getirilmesine önemli katkılar sağlamaktadır. Aynı şekilde planlamacılar, mimarlar ve mühendisler plastiği kullanarak çağımızın beraberinde getirdiği sorunların üstesinden gelmektedir. Olası iklim değişiklikleri, artan enerji maliyetleri ve su kıtlığı gibi sorunlar Dünya Kupası'nda kullanılacak sahalar inşa edilirken dikkate alınması gereken sorunlardır. Henüz pek olası görünmese de, yakın gelecekte spor sahaları yenilenebilir enerji sunan küçük elektrik santralleri görevi görerek evlere yeşil enerji sağlayabilir. Plastik uygulamaları bunu mümkün kılabilir.
Photo: © Schlaich Bergermann und Partner, Marcus Bredt